إِلَيْهِ يُرَدُّ ۱۲۰۲ الدخان
حم ﴿۱﴾ وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ ﴿۲﴾ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ ﴿۳﴾ فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ ﴿۴﴾
حا میم ﴿۱﴾
قسم دی په کتاب ښکاره بیان کوؤنکی باندی ﴿۲﴾
(گواه دی په دی خبره) چه نازل کړی دی مونږ دا قرآن په شپه برکتونو والا کښی یقیناً مونږ ویره ورکوؤنکی یو ﴿۳﴾
په دی شپه کښی فیصله کیږی (په کتاب دملائکوکښی) دهرکار چه حکمت والا دی ﴿۴﴾
ربط: ددی سورة دماقبل سورة سره په ډیرو وجوهو سره دی اوله وجهه داده چه په هغه سورة کښی رد وؤ په دلیلونو د مشرکانوباندی نوپه دی سورة کښی ویره دعذاب دنیوی ذکرکوی - دوهمه وجه داده چه په هغه سورة کښی ذکر دمعرضینو د قرآن وؤ نوپه دی سورة کښی عظمت دقرآن او مقصد د قرآن ذکرکوی - دریمه وجه داده چه په هغه سورة کښی رد وؤ په دلیلونو دمشرکانو باندی نوپه دی سورة کښی ویره د عذاب دنیوی ذکر کوی - دوهمه وجه داده چه په هغه سورة کښی ذکر دقباحت د معرضینو دقرآن وؤ نو په دی سورة کښی عظمت دقرآن او مقصد د قرآن ذکرکوی - دریمه وجه داده په هغه سورة کښی تکبردفرعون په موسیٰ علیه السلام باندی ذکر کړی وؤ اوس په دی سورة کښی کرامت د موسیٰ علیه السلام او د بنی اسرائیلو ذکرکوی -
دعویٰ د سورة داده:
تخویف دنیوی منکرینو او معرضینو دقرآن ته دی په (۱۱۰،۵۹) کښی او ذکر دعظمت دقرآن او ذکر د عظمت د اللّه تعالٰی په اسماء اوصفاتو د هغه سره دی -
خلاصه د سورة:
په دی سورة کښی دوه بابونه دی اول باب تر (۴۰) پوری دی په دی کښی صدق دقرآن او ذکردمقصد دقرآن چه توحید د اسماؤ اوصفاتو دی - بیا تخویف دنیوی دی په ذکر ددخان او د بطشة الکبریٰ سره بیا واقعة دفرعون نمونه ده دپاره ددعوی د سورة او ذکر دنعمتونو په بنی اسرائیلو باندی بیا زجر او تخویف په سبب د انکار د بعث بعدالموت سره -
[۲،۱] په دی کښی هغه تفسیردی چه دسورة زخرف په اول کښی ذکر شوی دی (الْمُبِينِ) په دی سورة کښی ابانت په ذکرد عذابونو سره دی او سورة زخرف کښی ابانت په دلیلونو او په جواب د شبهاتو سره وؤ -
[۳] دا جواب قسم دی یعنی ابانت او وضاحت دقرآن شاهد دی چه دا منزل من اللّه دی او وخت د نزول ئی هم مبارک دی اود انذار دپاره پوره کتاب دی (لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ) مراد ددی نه لیلة القدر ده په دلیل دسورة قدر سره او لیلة القدرپه رمضان کښی ده په دلیل دسورة بقره (۱۸۵) سره - بل داچه په باره دفضیلت د لیلة القدرکښی ډیرصحیح احادیث نقل کړی شوی دی اودا فضیلت دهغی شپی په سبب دنزول قرآن کریم سره دی - بعضی مفسرینو مراد د لیلة مبارکه نه پنځلسمه شپه دشعبان اخستی ده او دهغی د فضیلت په باره کښی څه احادیث ئی نقل کړی دی لیکن هغه قول صحیح نه دی اهل تحقیق مفسرینو دهغی رد کړی دی - قرطبی د ابن عربی نه نقل کړی دی چه دا قول باطل دی - دارنگ ابن کثیروئیلی دی چه دا شپه لیلة النصف دشعبان ده لکه چه د عکرمه نه نقل شوی دی، فَقَد اَبْعَدَ النجعة (یقیناً د فائدی نه لری لاړو) اوکوم احادیث چه په باره د فضیلت د دغه شپه کښی ذکر کړی شوی دی نوپه هغی کښی حدیث صحیح مرفوع متصل نیشته - یعنی انزال دقرآن ئی په دی شپه پوری ددی وجی نه خاص کړی دی چه په دی شپه کښی دمحکمو کارونو فیصلی کیږی نوانزال دقرآن هم محکم کاروؤ نوپه دی شپه کښی شروع شو (يُفْرَقُ) تقدیر دټولو اشیاؤ د آسمانونو دپیدائش نه پنځوس زره کله مخکښی شوی دی او دا په صحیح حدیث سره ثابت ده لیکن دهغی نه دیوکال دپاره مقرر شوی څیزونه او کارونه جدا کړی او ملائکو ته ئی اوسپاری او دا جدا کول په لیلة القدر کښی وی ددی وجی نه یفرق ئی اوئیل چه دلالت کوی په جدا کولو باندی -